ابراهیم(علیه السلام) در قرآن: نام ابراهیم(علیه السلام)، 69 بار و در 25 سوره قرآن مجید آمده است. در قرآن از این پیامبر بزرگ مدح و ستایش فراوان شده و صفات ارزنده او یادآورى گردیده است.ابراهیم (ع)زمان نمرود که در عجم به کیکاوس معروف بود،زندگى مى کرد.نمرود مردى باقوت وحشمت بود.سپاه بسیار داشت ودر سرزمین بابل آن‌زمان وکوفه زمان ما حکومت مى کرد.چهارصد صندلى طلا داشت که برروى هریک‌جادوگرى نشسته وجادو مى نمود.او یکشب در خواب دید که ستاره‌اى در افق‌پدیدار شد ونورش بر نورخورشید غلبه نمود.نمرود وحشت زده از خواب بیدار شدو جادوگران را احضار نموده وتعبیر خواب خود را از آنان جویا شد.گفتند طفلى دراین سال متولد مى شود که سلطنت تو بدست او نابود مى شود.وهنوز آن طفل ازصلب پدر به رحم مادر منتقل نشده است نمرود دستور داد که بین زنان ومردان‌جدایى اندازند و کودکى که در آن سال متولد میشود،اگر پسر است،بکشند.واگردختر است،باقى بگذارند.تارخ که یکى از مقربّان نمرود بود شبى پنهانى نزدهمسرش رفت ونطفه ابراهیم بسته شد.هنگام تولد کودک،مادر ابراهیم (ع) به داخل‌غارى رفت وابراهیم (ع) در آنجا متولد شد.مادر،کودکش را درغار گذاشت وبه شهرمراجعت نمود.او همه روزه به غار مى رفت وبه فرزندش شیر مى داد وبرمى گشت.رشد یک روز آن حضرت مطابق یکماه کودکان دیگر بود.پانزده سال گذشت‌ودراین مدت ابراهیم (ع) جوانى قوى شده بود.روزى با مادرش به طرف شهرحرکت کردند .در راه به گله شترى رسیدند.ابراهیم (ع)از مادر پرسید:خالق اینهاکیست؟گفت آنکه آنهارا خلق کرد و رزق مى دهد وبزرگ مى نماید.ابراهیم (ع) درشهر با گروههاى بت پرست وارد بحث مى شد وآنها را محکوم مى نمود.واقرار به‌خداى نادیده کرد.به مصداق آیه شریفه «فلما جن‌ّ علیه اللیل راى کوکباً...» چون مذاهب آنهاراباطل دید وباطل نمود،فرمود: انّى وجهّت‌وجهى ...» بعد ابراهیم (ع) را به دربار نمرود بردند.نمرود مرد زشترویى بود ولى دراطرافش غلامان وکنیزان زیبا بودند.ابراهیم (ع) از عمویش آذر پرسید:اینها چه‌کسى هستند؟آذر گفت اینها غلامان وکنیزان وبندگان نمرودند! ابراهیم (ع) تبسمى کردوگفت چگونه است که بندگان و کنیزان و غلامان از خدایشان زیباترند؟آذر گفت‌از این حرفها نزن که تورا مى کشند.آمده است که آذر بت مى ساخت وبه ابراهیم (ع)مى داد تا بفروشدوابراهیم (ع) هم طناب به پاى بتها مى بست ومى گفت:بیاییدخدایى را بخرید که نمى خورد و نمى بیند و نمى آشامد و نه نفعى مى رساند ونه‌ضررى !با این تعریف ابراهیم (ع) کسى بتها را نمى خرید.وبتها را به نزد آذر برمى گرداند. معرفت او نسبت به خداوند، منطق گویایش در برابر بت پرستان، مبارزات سرسختانه و خستگى ناپذیرش در مقابل جبّاران، ایثار و گذشتش در برابر فرمان پروردگار، استقامت بى نظیرش در برابر توفان حوادث و آزمایش هاى سخت الهى و الگو و اسوه بودنش براى همه موحّدان، هر یک داستان مفصلى دارد که بررسى تفصیلىِ همه آن ها خارج از حد و حوصله این نوشته است، به طور اجمال، خداوند متعال وى را در قرآن این چنین معرفى و وصف نموده است: 1 ـ «ما او را در دنیا برگزیدیم و او در آخرت از صالحان است. در آن هنگام که پروردگارش به او گفت: اسلام بیاور (در برابر حق تسلیم باش او فرمان پروردگار را از جان و دل پذیرفت) و گفت: در برابر پروردگار جهانیان تسلیم شدم.»(1) 2 ـ «خداوند وسیله رشد و هدایت او را از قبل به او داده و از (شایستگى) او آگاه بود.»(2)
نمرودیان سالى دوبار در فروردین جشن مى گرفتند.در یکى از جشنها موقع‌خروج از شهر،آذر به ابراهیم (ع)پیشنهاد نمود که او هم به جشن برودتا شاید جشن‌آنهارا تماشاکرده وزبان از بدگویى بتها بردارد.ولى روز بعد موقع رفتن،ابراهیم(ع)گفت من مریض هستم!لذا همه با زینت تمام از شهر بیرون رفتند بجز ابراهیم (ع)که تبرى برداشت و به بتخانه رفت وهمه بتهارا شکست.سپس تبر را بر دوش بت‌بزرگ‌انداخت. «فجعلهم جُذاذاً الاّ کبیراً لهم» همه بتهارا خورد کرد مگر بُت‌بزرگ را.وقتى نمرود ونمرودیان باز گشتند وبه بتخانه آمدند تا خود را تبرک‌کنند،همه بتهارا شکسته دیدند غیر از بُت بزرگ.به روایتى شیطان به آنها اطلاع دادکه ابراهیم (ع)خدایان شمارا شکسته است.صداى ناله وفریاد مردم بلند شد.نزدنمرود رفتند که‌اى نمرود!خدایان مارا شکسته‌اند.نمرود دستور داد تا به هرکه شک‌دارید نزد من بیاورید.همه گفتند کار ابراهیم (ع) است.حضرت را احضار کردندوبه‌او گفتند: «أ انت فعلت‌َ هذا بآلهتنا یاابراهیم‌قال بل فعلهم کبیرهم هذافاسئلوهم اِن کانوا ینطقون»» آیا تو این عمل را نسبت به خدایان مابجاآوردى ؟گفت بت بزرگ این کار را کرده است از او بپرسید اگر حرف مى زند!نمرودیان گفتند اى ابراهیم (ع) این بتها سخن نمى گویند.سپس همگى خجل‌وشرمنده و سر به زیر انداختند.بعد ابراهیم (ع)فرمود چیزى را عبادت مى کنید که‌نه نفعى مى رساند ونه ضررو نه حرف مى زند.چون نمرودیان از جواب عاجزشدند،همگى گفتند اگر کمک کار خدایان خود هستید،ابراهیم (ع) رابسوزانید.نمرود دستور داد دیواره‌اى در دامنه کوه درست کردند وبمدت یکماه‌هیزم آورده ودر آن قرار دادند تا پرشد.بعد گفتند چگونه ابراهیم (ع) رادر آتش‌بیاندازیم؟شیطان بصورت آدمى ظاهر شد وگفت منجنیق بسازید!تا آن زمان‌منجنیق نساخته بودند وشیطان هنگامیکه به آسمانها راه داشت از جهنم دیدار کرده‌ودیده بود جهنمیان را با منجنیق درون آتش مى اندازند،یاد گرفته بود.لذا به آنها یادداد که چگونه این وسیله را بسازند.چهارصد نفر آمدند وهردونفر یک طناب راگرفتند و ابراهیم (ع) را بالا بردند.در این هنگام در میان فرشتگان غلغله‌اى افتاد وبه‌پیشگاه الهى عرضه کردند که خدایا از شرق تا غرب یکنفر،تورا عبادت مى کندواوراهم که مى خواهند بسوزانند.دستور بده تا اورا یارى کنیم.خطاب آمد:بروید اگراز شما یارى خواست اورا کمک کنید.ابتدا ملک باد نزد ابراهیم (ع) آمد وگفت:من‌موکل باد هستم.اگر امر بفرمائید به باد امر کنم تا آتش را به خانه نمرود ببرد ونمرودیان را بسوزاند.ابراهیم (ع)فرمود پناه من خداست وبتو نیازى ندارم.ملک ابرآمد وگفت اى ابراهیم!اجازه بده تا به ابر امر کنم آتش را خاموش کند.ابراهیم(ع)گفت امر خود را به خداى نادیده واگذاردم.ملک کوه آمد وگفت اى ابراهیم!اجازه بده کوه بابل را بر سرشان خراب نمایم وهمه را هلاک کنم.ابراهیم (ع)گفت بتو نیز محتاج نیستم.بعد جبرئیل آمد وگفت اى ابراهیم!هیچ احتیاجى ندارى ؟گفت دارم اما نه بتو.گفت به که دارى ؟گفت او از همه بهتر به حال من آگاه‌است.بعد از آن از طرف خدا ندا آمد: «یانار کونى برداً وسلاماً على ابراهیم»
ابراهیم از پیامبرانى است که خداوند او را بیش از دیگران با عظمت یاد نموده‌است واو را با القابى چون :حنیف،مسلم، حلیم، اوّاه، منیب،صدیق‌یاد کرده و بااوصافى چون:شاکرو سپاسگزار نعمتهاى خداوند،قانت و مطیع خالق توانا،داراى قلب سلیم،عامل و فرمانبردار کامل خدا،بنده مؤمن و نیکوکار،شایسته و صالح‌درگاه خدا و...وى را ستوده است.و به منصبهایى چون:امامت وپیشوائى مردم،برگزیده در دوجهان و خلیل اللهى مفتخر داشته است.
از جمله الطاف الهى بر ابراهیم آنست که:
او را از پیامبران اولوا العزم قرار داد.
پیامبرى را در ذریه او قرار داد.
علم وحکمت وشریعت بوى داده است.
اورا امّت واحده خواند.
و خانه کعبه بدست او تجدید بنا شد.
مقام امامت به او تفویض شد
مدت عمر ابراهیم دویست سال بوده و در شهر خلیل الرحمن فلسطین اشغالى مدفون است.ابراهیم(ع)گاهگاهى پیش از بناى مکه و خانه کعبه و پس از آن به مکهمىآمدو از فرزندش اسماعیل دیدن مىکرد (3) .تا آنکه در یک سفر مامور به ساختن خانه کعبهشد، لذا بهاتفاق اسماعیل این خانه را بنا نهاد، و این اولین خانهاى است که از طرف پروردگارساخته شد، و این خانه مبارکىاست که در آن آیات بینات و در آن مقام ابراهیم است، و هرکس درون آن داخل شود از هر گزندى ایمن است. (4) ابراهیم(ع)پساز فراغت از بناى کعبه دستور حج را صادر نموده، و آیین واعمال مربوط به آن را تشریع نمود. (5) آنگاه خداى تعالىاو را مامور به ذبح فرزندش اسماعیل نمود، ابراهیم(ع)اسماعیل(ع)را در انجام فرایض حجشرکت مىداد، موقعى که به سعىرسیدند ومىخواستند که بین صفا و مروه سعى کنند، این ماموریت ابلاغ شد، و ابراهیم(ع)داستان را با فرزندشدر میان گذاشت و گفت: فرزند عزیزم!در خواب چنین مىبینم که تراذبح و قربانى مىکنم نیک بنگر تا رایت چه خواهدبود.عرض کرد: پدرجان!هر چه را کهمامور به انجامش شدهاى انجام ده، و ان شاء الله به زودى خواهى دید که من مانند بندگانصابرخدا چگونه صبرى از خود نشان مىدهم.پس از اینکه هر دو به این امر تن دردادند و ابراهیم(ع)صورت جوانشرا بر زمین گذاشت وحى آمد که اى ابراهیم، خواب خود راتصدیق کردى و ما به همین مقدار از تو قبول کردیم، و ذبح عظیمى را فدا وعوض او قراردادیم. (6) آخرین خاطرهاى که قرآن کریم از داستان ابراهیم(ع)نقل نموده دعاهایىاست که ابراهیم(ع)دربعضى از سفرها در مکه کرده(7) و آخرین دعایش این است: پروردگاراپدر و مادر من و کسانى را که ایمان آوردهاند در روز حساب بیامرز.
خداى تعالى در کلاممجیدش ابراهیم را به نیکوترینوجهى ثنا گفته و رنج و محنتى را که در راه پروردگارش تحملنموده بود، بهبهترین بیانى ستوده و در شصت و چند جا از کتاب عزیزش اسم او را برده، و موهبتها و نعمتهایى را که به او ارزانى داشته در موارد بسیارىذکر کرده است، از طرف خدا ندا رسید که‌اى ابراهیم!به بابل برو و نمرود را به خداپرستى دعوت‌نما.حضرت به بابل که کوفه امروزى است،نزد نمرود رفت واورا به خداپرستى دعوت نمود.نمرود گفت اى ابراهیم!مرا بخداى تو احتیاجى نیست.من مى خواهم‌پادشاهى را از خداى تو بگیرم واورا هلاک نمایم!!این بود که دستور داد تا اطاقکى به تعلیم شیطان ساختند وخود درون آن قرار گرفت وچهار کرکس اورا بلند کردندوبالابردند.چون بالا رفت تیرى بطرف آسمان انداخت.جبرئیل آن تیر را به خون‌ماهى آغشته کرد.ماهى نالید خدایا تیغ دشمن را به خون من آغشته کردى .ندا رسیدکه تیغ را تا قیامت بر شما حرام کردم.بعد نمرود تیر خونآلود را که دید ،گفت کارخداى ابراهیم را ساختم.ابراهیم (ع) گفت از این حرف برگرد که مردن براى خدانیست.نمرود گفت اگر خداى تو زنده است،من لشکر جمع آورى مى کنم به خدایت‌بگو که لشکر جمع کندتا با یکدیگر جنگ کنیم!پس نمرود از اطراف عالم لشکربزرگى که سیصد فرسخ لشکرگاه آنها بود جمع کرد.ابراهیم (ع) دعا کرد که خدایا این‌ملعون را هلاک کن.خداوند به عدد لشکر نمرود پشه فرستاد که بر سر هر یک‌پشه‌اى نشست و در اندک زمانى اورا هلاک نمود.رئیس پشه‌ها، پشه‌اى بود که یک‌چشم ویک پا و یک دست و نیمه بدنى داشت.آمد وروى زانوى نمرود نشست.نمرود به زنش گفت این پشه‌ها لشکر مرا هلاک کردند .دست برد تا پشه را بکشد که‌پشه بلند شد ولب بالا و لب پایین نمرود را نیش زده‌آورد دماغ نمرود شد وبه داخل‌مغز نمرود نفوذ کرده ومشغول نیش زدن شد!صداى فریاد نمرود بلند شد و ازشدت درد خواب وخوراک از او سلب‌گردیدغلامانش مرتب بر سرش مى زدند تاپشه از حرکت بایستد.همانجور او را اذیت نمود تا به درک واصل شد.بقیه لشکر اوبه ابراهیم (ع) ایمان آوردند.
.jpg)
